Zmiany w prawie rodzinnym w 2021 r.

W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawiły się informacje o zmianach nad którymi obecnie pracuje Ministerstwo Sprawiedliwości w zakresie m. in. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz Kodeksu postępowania cywilnego.

Powodem tych zmian, jak zostało podane, jest potrzeba:

• wzmocnienie pozycji małoletniego z punktu widzenia ochrony jego dobra,
• usprawnienia postępowania między innymi w sprawach o alimenty, rozwód, ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka,
• usprawnienia postępowań w sprawach rodzinnych i wzmocnienia skuteczności orzeczeń lub ugód o wykonywaniu kontaktów z dzieckiem, a nadto uregulowania kontaktów z ubezwłasnowolnionym całkowicie.

Nie znamy jeszcze szczegółowych rozwiązań, ale zmierzają one do przyśpieszenia orzekania w sprawach rodzinnych i opiekuńczych.

Kwestie, które zostaną uregulowane zmianami będą dotyczyły:

ochrony dobra dziecka:

• poprzez wprowadzenie obowiązku zawiadamiania prokuratora o toczącym się przed sądem postępowaniu opiekuńczym dotyczącym dziecka;
• wskazanie warunków, w jakich powinno się odbywać wysłuchanie małoletniego,

alimentów:

• poprzez wprowadzenie nakazu alimentacyjnego z jednoczesnym ustandaryzowaniem wysokości tych świadczeń,
• wprowadzenie zasady wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, wynikającego z orzeczeń i ugód, z chwilą ukończenia przez uprawnionego 25 lat,

postępowania rozwodowego:

• poprzez wprowadzeni obowiązkowego spotkania informacyjnego przed wszczęciem postępowania o rozwód w celu pojednania małżonków przy wsparciu mediatorów,

postępowania w sprawach o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka:

• poprzez wprowadzeni możliwości nakładania przez sąd grzywny na osoby niestawiające się na badania w opiniodawczych zespołach specjalistów sądowych i zobowiązane do poddania się badaniu DNA;

postępowania w sprawach rodzinnych i opiekuńczych:

• poprzez ograniczenie możliwości składania wniosków o zabezpieczenie i jego zmianę, powodujących przewlekłość postępowań;
• a w zakresie kontaktów poprzez doprecyzowanie niezbędnych elementów orzeczenia;

postępowania wykonawczego w sprawach rodzinnych i opiekuńczych:

• poprzez wprowadzenie nowych regulacji;

spraw z zakresu kurateli

• poprzez określenie kontaktów z osobami ubezwłasnowolnionymi całkowicie:
• uregulowanie zasad ustalania kontaktów i egzekwowania ustalonych przez sąd kontaktów.

Planowany termin przyjęcia projektu został wskazany jako IV kwartał 2021 r.

Z tych bardzo ogólnych informacji podanych w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów nie ma możliwości dokonania oceny kierunku proponowanych zmian, gdyż została podana tylko istota takich zmian.

Nakaz alimentacyjny

Warto jednak zwrócić uwagę, że w sprawach alimentacyjnych, być może nastąpi przyśpieszenie rozpoznawania spraw w związku z wydaniem nakazu alimentacyjnego, ale wysokość alimentów będzie stała. Należy mieć nadzieję, że nakaz alimentacyjny będzie dawał możliwość dochodzenia alimentów w kwocie odpowiedniej do usprawiedliwionych potrzeb dziecka i możliwości zarobkowych i majątkowych rodzica zobowiązanego.

Spotkanie informacyjne w celu pojednania

Innym dość istotnym kierunkiem zmian w postępowaniu rozwodowym będzie spotkanie informacyjne w celu pojednania małżonków, przy wsparciu mediatorów. Gdyby zapisy postępowania cywilnego były prowadzone w takim kierunku, to spotkanie takie musiałoby odbyć się poza budynkiem Sądu. Oznacza to, że do wydania wyroku konieczne byłyby co najmniej dwa spotkania małżonków, którzy chcieliby się rozwieść. Takie dodatkowe spotkanie na pewno będzie uciążliwe, gdy powodem rozpadu pożycia małżeńskiego jest znęcanie się psychiczne lub fizyczne drugiego małżonka.

Biorąc pod uwagę podaną istotę zmian, aby móc konkretnie ocenić ich kierunek, należy oczekiwać konkretnych zapisów ustawy.