Rozwód a dzieci

W wyroku orzekającym rozwód, sąd rozstrzyga o:

  • władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków;
  • kontaktach rodziców z dzieckiem;
  • alimentach i ich wysokości na rzecz wspólnego małoletniego dziecka.

Kwestia władzy rodzicielskiej i kontaktów zostanie omówiona w niniejszej zakładce, a temat alimentów został poruszony w zakładce Rozwód a alimenty.

O sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i kontaktach po rozwodzie powinni decydować rodzice. W braku takiego porozumienia rozstrzyga sąd.

Sąd, rozstrzygający o kwestiach związanych z dzieckiem, powinien kierować się dobrem dziecka a nie interesem rodziców.

Władza rodzicielska

Władza rodzicielska powstaje w momencie urodzenia się dziecka i trwa do uzyskania przez dziecko pełnoletności.

Sąd w wyroku rozwodowym   może:

  • powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rozwiedzionym rodzicom;
  • powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego z nich do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka;
  • pozbawić władzy rodzicielskiej jedno lub oboje rodziców;
  • zawiesić władzę rodzicielską jednego lub obojga rodziców.

Powierzenie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom jest możliwe, gdy przedstawią pisemne porozumienie, które jest zgodne z dobrem dziecka.

Powierzenie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców z ograniczeniem drugiemu do określonych obowiązków i uprawnień oznacza, że sąd określa co wolno rodzicowi w stosunku do dziecka. W zakresie jak nie został wymieniony, rodzic ma pełną władzę.

Pieczę nad majątkiem dziecka sprawuje rodzic, któremu powierzono władzę rodzicielską.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej jest możliwe jeżeli nie może być ona wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka.

Zaniedbywanie obowiązków może mieć miejsce w sytuacji, gdy rodzice w ogóle nie wykonują swych obowiązków względem dziecka, bądź wówczas, gdy wprawdzie realizują je, jednakże nie sprawują ich tak, jak wymaga tego dobro dziecka, lecz dopuszczają się przy tym rażących uchybień.

Zakazanie rodzicom osobistej styczności z dzieckiem może być orzeczone wyjątkowo.

Kontakty

Kontakty mogą odbywać się w formie:

  • kontaktów bezpośrednich, czyli spotkań, odwiedzin, zabierania dziecka poza jego stałe miejsce pobytu oraz
  • kontaktów pośrednich, czyli korespondencyjne lub za pomocą urządzeń umożliwiających porozumiewanie się na odległość.

Orzeczenie w zakresie kontaktów z dzieckiem powinno uwzględniać dobro dziecka, w tym jego wiek i  etapy rozwoju oraz jego aktualną sytuację, np. obwiązki szkolne czy stan zdrowia dziecka lub drugiego rodzica.

Kontakty dziecka i rodziców są ich prawem i obowiązkiem i nie zależą od władzy rodzicielskiej. Oznacza to, że pozbawienie władzy rodzicielskiej nie jest równoznaczne z pozbawieniem rodzica kontaktów z dzieckiem. Zakazanie rodzicom osobistej styczności z dzieckiem może być orzeczone wyjątkowo, np. gdy utrzymywanie osobistych kontaktów rodziców z dzieckiem zagraża jego życiu, zdrowiu, bezpieczeństwu bądź wpływa demoralizująco na dziecko.