Czy można nie płacić alimentów na rodzica?

Takie pytania nie są zadawane bez przyczyny. Najczęściej dotyczą sytuacji, gdy już dorosłe dziecko jest pozwane do sądu przez swojego rodzica o alimenty, ale w przeszłości ze strony tego rodzica były sytuacje, które powodują, że wniosek o alimenty budzi sprzeciw.

Kwestia pomocy rodzicom w normalnych relacjach nie budzi sprzeciwu, niemniej życie pokazuje, że rodzice którzy zaniedbywali swoje małoletnie dzieci, gdy te potrzebowały pomocy i wsparcia, na starość przypominają sobie o swoich dzieciach, gdy im jest cieżko.

Niniejszy wpis ma na celu pomoc w analizie, czy na gruncie prawa jest podstawa do skutecznego formułowania żądania alimentów i czy jest podstawa do uchylenia się od takiego żądania.

Czy można nie płacić alimentów na rodzica - Brak niedostatku

Poza małoletnimi dziećmi, które nie są w stanie się samodzielnie utrzymać uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.

Na pytanie czy można uchylić się od alimentów na rodzica, należy odpowiedzieć, że tak, gdy nie znajdują się on w niedostatku.

Niedostatek polega na braku środków utrzymania, jak również na takiej sytuacji materialnej uprawnionego, która nie pozwala mu na zaspokojenie własnymi siłami swoich usprawiedliwionych potrzeb.

W trakcie procesu należy więc przeanalizować:

• jakie usprawiedliwione potrzeby ma żądający rodzic;
• czy te potrzeby mogą być zaspokojone własnymi siłami (wynagrodzenie za pracę lub renta zasiłek);

Wykazanie w procesie, że potrzeby żądającego rodzica są zaspokojone w taki sposób, że nie jest on w niedostatku, spowoduje oddalenie żądania o alimenty od dorosłego dziecka.

Czy można nie płacić alimentów na rodzica - Zasady współżycia społecznego

W normalnych okolicznościach dorosłe dzieci mają obowiązek płacenia alimentów i od tego obowiązku co do zasady nie uchylają się. Są jednak takie sytuacje, że od takiego żądania można się uchylić powołując się na zasady współżycia społecznego.

Aby uniknąć płacenia alimentów na rodzica ze względu na zasady współżycia społecznego, należy powołać się i dalej w procesie wykazać, że zachowanie żądającego rodzica było rażąco niewłaściwe, budziło powszechną dezaprobatę.

Nie sposób podać katalogu takich zachowań. Nie jest to możliwe ze względu na to, że każdy przypadek jest inny, a każdy ma inne powody dla których nie chce płacić alimentów.

Poniżej zostaną przedstawione przykłady sytuacji, zebrane na podstawie zapadłych wyroków sądowych.

Czy można nie płacić alimentów na rodzica - Rażące zaniedbywanie przez żądającego alimentów rodzica, obowiązków względem tego dziecka, gdy było małoletnie.

Obowiązkiem rodziców względem małoletniego dziecka jest alimentacja, kontakty i wychowanie. Zaniedbanie na jednej z tych płaszczyzn powinno w procesie zostać wykazane.

Należy więc zorientować się czy gdy dziecko było małoletnie toczyły się jakieś sprawy sądowe, mające na celu przymuszenie do wykonywania obowiązków względem dziecka.

Mogły być też takie sytuacje, gdy rodzic nie wywiązywał się z obowiązków względem dziecka, ale rodzic sprawujący piecze nie wytaczał spraw sądowych, wówczas należy skorzystać z innych środków dowodowych, np. zeznań osób bliskich czy listów.

Przykłady pozwalające na powołanie się na zasady współżycia społecznego względem rodzica żądającego od dorosłego dziecka alimentów:

• gdy rodzic żądający alimentów nigdy nie płacił takich alimentów na dziecko, gdy było małoletnie, nie dążył do podjęcia stałego zatrudnienia, nie interesował się dzieckiem. Obowiązek alimentacyjny dotyczy nie tylko czasu, gdy dziecko jest małoletnie, ale także gdy jest pełnoletnie, ale się jeszcze uczy.
• gdy zachowanie rodzica żądający alimentów doprowadziło do tego, że małoletnie dziecko uciekło z domu i zerwało kontakty;
• dopuszczenie się względem małoletniego przestępstwa;
• wykorzystywanie małoletniego dziecka w nadmiarze, gdy rodzic sam nie angażował się w pracę. Należy jednak pamiętać, że dzieci mają obowiązek pomocy rodzicom.
• znęcanie się na dziećmi, dopuszczanie się naruszeń seksualnych. Często konsekwencją takiego znęcania jest konieczność korzystania z pomocy psychologa lub nawet psychiatry.
• opuszczenie dziecka i nieutrzymywanie z nim kontaktów. Kontakty sporadyczne, okazjonalne nie są uznawane za utrzymywanie relacji z dziećmi;
• gdy rodzic żądający alimentów nie dbał o dziecko, nie przyrządzał mu posiłków, nie dbał o edukację;

Czy można nie płacić alimentów na rodzica - Celowy stan niedostatku żądającego alimentów.

Jeżeli żądający rodzic popadł w niedostatek ze swojej winy, celowo, wówczas żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

W takie sytuacji należy wykazać, że żądający rodzic doprowadził się celowo do sytuacji, gdy jest w niedostatku. Np. należy sprawdzić czy wyzbył się majątku lub zrezygnował z pracy.

Czy można nie płacić alimentów na rodzica - Żądanie zbyt wygórowanych alimentów.

Wysokość żądanych alimentów jest oceniana o kryteria usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. W takie sytuacji należy podczas przesłuchania rodzica dowiedzieć się jakie ma wydatki i dokonać oceny ich zasadności.

Podane przykłady nie wyczerpują sytuacji, z którymi można spotkać się w życiu codziennym. Dlatego każda sprawa wymaga odrębnej analizy i oceny Sądu rozpoznającego żądania.

Podsumowanie

Decyzja o tym, czy dorosłe dziecko będzie chciało alimentować swojego rodzica zależy tylko od niego. Takie sytaucje podlegają ocenie tylko i wyłącznie osób bezpośrednio zainteresowanych oraz Sądu.

Uwaga:

Powyżej opisane przykłady nie mają zastosowania w postępowaniu administracyjnym prowadzonym w sprawie opłaty za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej, które zostały opisane we wpisie Czy można uniknąć opłat za pobyt rodzica w DPS? 9 faktów.